Blog: De Werkzame Stof volgens Martin

“Mijn talenten hebben mij geholpen.”
Paradiso 1980

De werkzame stof, wat is die in de weg naar herstel? We laten elke keer iemand anders aan het woord om die vraag te beantwoorden. Een psycholoog, een cliënt, een toezichthouder. Deze keer spreken we ervaringsdeskundige Martin.

Door Daantje Daniels en Mireille Molenhuis

Martin komt op zijn elfde al in Paradiso. Hij ziet er alle punkbandjes. Hij krijgt een ‘vrije opvoeding’ waardoor hij van jongs af aan in kraakpanden, het Vondelpark en Paradiso rondhangt. Het is het Amsterdam van begin jaren ’80. In die tijd zijn er veel kraakpandopruimingen. “Ik vond dat ontzettend spannend; stenen gooien naar de politie en vechtpartijen op Punkconcerten.”

Tot zijn grote verbazing ziet Martin al snel mensen, die dichtbij hem staan, heroïne gebruiken. Het is zo voorhanden dat hij daaraan went. Zo steekt hij op zijn veertiende zijn eerste naald heroïne in zijn arm, vanaf zijn twaalfde gebruikt hij al andere drugs. Uit nieuwsgierigheid en op zoek naar avontuur. Hij gaat in kraakpanden wonen en raakt verslaafd.

Verscheidenheid aan therapie

Op zijn zestiende beseft hij voor het eerst over zijn drugsgebruik: ik wil dit niet. Martin wordt erg ziek van de heroïne en wordt gepakt voor diefstal en inbraak. Hij komt voor het eerst vast te zitten en datzelfde jaar komt hij in zijn eerste afkickcentrum. “Het was meer een opvang voor verslaafde mensen, maar als je eenmaal hulp hebt gezocht, dan blijf je dat doen.”

Er volgt een tijd van therapieën afgewisseld met periodes van steeds ernstigere terugval. Martin ziet de therapie van binnenuit veranderen. Hij krijgt langdurige opnames met schreeuwtherapieën, bondingstherapieën en meditaties. Begin jaren ‘90 zit hij langgestraft in de Bijlmerbajes waar hij zich op de drugsvrije afdeling een jaar lang tot zijn verbazing goed voelt met de structuur, het afgekickt en gezond zijn, veel sport en de regelmaat van het gevangenisleven. “Het is triest maar mijn leven was in die tijd beter daarbinnen dan dat het buiten was.” 

Het laatste half jaar van zijn straf mag hij in plaats van de gevangenis in een Hiërarchische Therapeutische Gemeenschap zitten. Een heftige gemeenschap waar je gekleineerd en vernederd werd. “Het idee daarachter is dat je je persoonlijkheid hebt opgebouwd als verslaafde en die persoonlijkheid moet gebroken worden.” Toch heeft hij veel geleerd, vertelt hij. Alleen slaat dat jaren later pas aan. “Ik leerde structuur, doorzetten, leidinggeven en incasseren. Al duurde het lang tot ik er wat aan had, want de eerste jaren moest ik bijkomen van de heftigheid van die therapie.”

Afkicken met een vliegticket

Dan vertrekt hij naar Turkije waar hij met paarden in het toerisme gaat werken. “Dat heb ik zes zomers gedaan in hele mooie natuur.” Natuur blijkt een werkzame stof. In de winter keert hij terug naar Amsterdam, maar gaat dan telkens vierkant onderuit.

Elke keer als hij wil afkicken koopt hij weer een vliegticket. Het brengt hem naar Israël, Nieuw Zeeland en Ierland. Hij werkt met paarden en maakt muziek voor zijn geld; in kroegen maar ook als straatmuzikant. Dat trekt hem erdoorheen. En zijn doorzettingsvermogen. En soms snode plannen. Of hij komt weer in de drugshandel terecht. Zo zit hij in 1995/1996 vijftien maanden gevangenisstraf uit in Israel voor hasjhandel. “Ik dacht dat ik goed bezig was omdat ik geen hard drugs gebruikte, maar de rechter dacht daar anders over.” Er ontstaat een soort routine waarin hij niet eens gelooft dat hij helemaal van de drugs af komt. Telkens terug in Amsterdam voert zijn lichaam zich als vanzelf naar de Zeedijk. Binnen een week is het erger dan ooit te voren. “Elke keer dat het afkicken mislukt, voel je jezelf een grotere loser en heb je meer heroïne nodig om dat gevoel te dempen.”

Zinvolle behandeling en talenten

In een forensische kliniek - weer terug in Nederland met inmiddels justitiële titel- krijgt hij naar eigen zeggen een goede behandeling. Het meest heeft hij aan cognitieve gedragstherapie en creatieve therapie. ”Ik liet de therapie op dat moment echt binnenkomen.” Hij krijgt er ook de kans om muziek te maken, wat altijd belangrijk voor hem is geweest.

Martin: mijn werkzame stof zijn mijn talenten

 

“De werkzame stof is voor mij vooral: mijn talenten. De muziek en het snel contacten kunnen leggen. Het is ook niet één werkzame stof. Ik was verslaafd aan meerdere stoffen; methadon, coke, heroïne. Die stoffen hebben een wisselwerking. De een is een upper en de ander is een downer en dan trek je het samen en heb je een fijn spectrum. Zo werkt dat ook met muziek en sociale contacten. Daar heb ik me altijd mee weten te redden. Doorzettingsvermogen en het houden van de natuur kun je daaraan toevoegen.”

Zelfinzicht en zelfwaarde

Door zichzelf echt goed te leren kennen met ook de goede therapie is het uiteindelijk helemaal gelukt. Vijf jaar geleden liep hij de pelgrimstocht de Camino Santiago, zes weken lang. “Alles kwam samen door het wandelen in de natuur. De therapieën en de pijnlijke dingen uit het verleden. Achteraf kan ik zeggen: het is echt een van de mooiste dingen die ik heb gedaan.”

Hij is nu zestien jaar clean en nooit meer met justitie in aanraking gekomen. Jarenlang heeft hij een uitkering gehad, maar de laatste jaren bedenkt hij zich dat hij zoveel meer kan. Hij grijpt de kans om een opleiding te volgen en heeft nu een betaalde baan als ervaringsdeskundige in een FACT-team bij IrisZorg.

“Het is een gevoel van zelfwaarde. Je kan jezelf altijd wel enkel als ex-junk zien, maar dat haalt het op een gegeven moment niet meer. Ik ben boven alles gewoon een mens en ik ben genezen. Ik vind wel dat het altijd een belangrijk deel van mijn leven blijft. Maar je kan jezelf tot bepaalde hoogte altijd veranderen. Als je echt wilt stoppen, dan kan je stoppen.”

Eigen identiteit terugvinden

Bij IrisZorg heeft hij zijn eigen muziekproject opgezet: een buurtcentrum zonder alcohol in het burgerweeshuis in Tiel, het Burger-WeesThuis Project.“Stigmatisering kun je het beste tegengaan door ex-cliënten in een gemengde omgeving te zetten. Dus tussen mensen zonder zorgachtergrond. Ik heb de laatste zestien jaar een enorm netwerk opgebouwd van onder andere veel muzikanten, mensen zonder zorgachtergrond. Op mijn project is gezelligheid, lekker eten en muziek. Omgang op gelijkwaardige basis in een diagnosevrije omgeving. Dit was precies wat ik zelf na mijn behandeling in de forensische kliniek nodig had. Ik heb me in het begin erg eenzaam gevoeld in Tiel.”

Als ervaringsdeskundige heeft Martin begrip voor terugval en dat zet hij in. “Terugval hoort er in het begin wel bij. Maar hoe langer je niet terugvalt, hoe minder trek je krijgt tot het moment komt dat je er helemaal geen last meer van hebt. Je bent niet de enige. Doorzetten. Vaak voel je als het weer is mislukt een zelfstigma, een laag zelfbeeld. Het duurt jaren om je eigen identiteit en je trots als mens terug te vinden. Maar, altijd als je onderuit gaat, blijven proberen. Zelf ben ik veel gelukkiger dan dat ik vroeger was. Ik kon over straat lopen, ergens naar binnen kijken, bijvoorbeeld met kerstmis waar het gezellig was, allemaal mensen bij elkaar zien. En ik haatte, ik haatte mensen. Ik haatte iedereen. Daarom ging het mij goed af om crimineel te zijn. Ik had zo’n hekel aan mensen en zo’n hekel aan mezelf. Dat is helemaal weg."

Proces van jaren

Wat een belangrijke factor bleek is tijd. "Hoe ouder je wordt, hoe minder je nog alle kanten op stuitert. Het waren allemaal fases waar ik doorheen ben gegaan. Het is een proces van jaren. Vooral als je langdurig vanaf je veertiende verslaafd bent geweest. Toen ik ging afkicken heb ik echt alle hoeken van mijn hoofd gezien, ben ook psychotisch geweest. Ik heb heel veel geweld meegemaakt. Sommige dingen heb ik later moeten verwerken. Ik heb echt een paar jaar nodig gehad om mezelf terug te vinden.”

Uiteindelijk hebben zijn talenten (werkzame stoffen) hem gebracht waar hij nu is: muziek, contacten maken, doorzettingsvermogen en ook het genieten van de natuur. Met goede therapie, structuur en zelfinzicht ziet hij nu ook zijn eigen waarde.

*Het Burger-WeesThuis Project is elke zaterdag open van 13:00 tot 17:00 uur. Adres: Achterweg 11 in Tiel. Je kunt meespelen of zingen, maar dat hoeft niet. Je kunt ook gewoon van de muziek genieten. Je bent alleen welkom als je niet onder invloed van middelen bent.
Gitaristen moeten hun eigen instrument meenemen; een serieuze backline is aanwezig. Meld je aan als je een hapje mee wilt eten bij Martin tel. 088-6061686 of volg ons op facebook: https://www.facebook.com/BurgerWeesThuisProject/?modal=admin_todo_tour

 

Lees ook de andere werkzame stoffen: volgens Lina: "Dit werk kun je niet doen zonder zelfreflectie.", volgens Remco: “Bij een terugval zei zij: 'Wat goed dat je me dit vertelt.'”, volgens Monique en Lisette: "Ik zal mensen niet beoordelen."