Jan over Sanne
Behandelaar Jan van der Aa: “We behandelen meer dan alleen de verslaving”
“Of ik nou een jongere met een gameverslaving, of een oudere met een alcoholverslaving begeleid: de methode die ik gebruik, is altijd hetzelfde. Omdat die gewoon verschrikkelijk goed werkt.” Jan van der Aa helpt als verslavingsbehandelaar mensen op de polikliniek, of hij komt bij de mensen thuis. Hij vertelt over zijn aanpak bij jongeren met een verslaving.
Welke mensen begeleid je?
“Dat is heel verschillend. Veel mensen met een alcoholverslaving, ouderen met een heroïneverslaving, maar ook jongeren. Eén van mijn cliënten is Sanne*, een meisje van 16 met een ernstige telefoonverslaving. Ze is 5 uur per dag bezig met social media, gamen en Netflix. Maakt geen huiswerk, terwijl ze wel aangeeft dat ze absoluut haar havo-diploma wil halen. Tja, dan moet er wel iets gebeuren.”
Hoe pak je zo’n verslaving aan?
“Ik kijk met haar eerst naar de functie die het gamen en die telefoon speelt in haar leven. Ik vraag haar: wat voel je als je met je telefoon bezig bent? Wat voor gevoel heb je als je aan het gamen bent? Wat levert het je op op korte termijn? Maar ook: wat kost het je allemaal?
Zo krijgt ze inzicht in haar eigen gedrag. Dan wordt duidelijk dat het een vlucht is om maar niet met school bezig te zijn. Ze vindt school verschrikkelijk saai.
Ik kijk ook naar haar familiegeschiedenis. Verslavingsgevoeligheid zit namelijk in de genen en kan dus ook meespelen. In dit geval was een oom vroeger gokverslaafd.”
Hoe werk je vervolgens aan het afkomen van de verslaving?
“Ik leer haar langetermijndenken, en we bouwen stap voor stap haar verslaving af. We werken bijvoorbeeld toe naar een eerste telefoonloze dag. Tijdens die dag houdt ze bij wat de moeilijke momenten zijn. Ik vraag haar: wat deed je in plaats van op je telefoon kijken? Wanneer was het erg lastig? Wat was er juist makkelijk?
Samen kijken we naar alternatieven. Bijvoorbeeld muziek luisteren, sporten, of iets leuks doen met vriendinnen. Zo zorgen we ervoor dat ze haar hoofd leegmaakt.
Deze stappen doorloop ik niet alleen met Sanne, maar ook met andere cliënten van me tijdens hun afkickproces. Al gaat het dan natuurlijk over alcohol, heroïne, blowen of iets anders.”
Iedere verslaving, ieder mens is anders. Hoe bepaal je je aanpak?
“Of ik nou een ouder iemand met een alcoholverslaving begeleid, of een jongere met een wiet- of gameverslaving, we werken altijd met de CRA-methodiek. Die methodiek is wetenschappelijk uitgebreid onderzocht, en bewezen succesvol.
CRA staat voor community reinforcement approach. Het houdt in dat je uitgaat van wat iemand zelf allemaal kan, dat je werkt met kleine meetbare tussendoelen, en dat je niet alleen de verslaving behandelt, maar aandacht hebt voor alle leefgebieden: studie, wonen, werken, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen, relaties, familie en vrienden. Het heeft namelijk geen zin om je alleen op de verslaving te focussen, als je de rest van de problemen niet aanpakt. Dan valt iemand namelijk al snel weer terug. En dat willen we juist voorkomen.”
Wat vind je het mooie aan je werk?
“Werken in de zorg voelt als thuiskomen. Ik mag in mijn werk echt de diepte in met wat mensen hebben meegemaakt. Als het iemand lukt zijn verslaving te overwinnen, dan kan ik daar echt van genieten.”
*Sanne is niet de echte naam van het meisje uit dit verhaal. We hebben haar naam en sommige details van haar verslaving aangepast. Zo beschermen we haar privacy.
“Of ik nou een jongere met een gameverslaving, of een oudere met een alcoholverslaving begeleid: de methode die ik gebruik, is altijd hetzelfde. Omdat die gewoon verschrikkelijk goed werkt.” Jan van der Aa helpt als verslavingsbehandelaar mensen op de polikliniek, of hij komt bij de mensen thuis. Hij vertelt over zijn aanpak bij jongeren met een verslaving.
Welke mensen begeleid je?
“Dat is heel verschillend. Veel mensen met een alcoholverslaving, ouderen met een heroïneverslaving, maar ook jongeren. Eén van mijn cliënten is Sanne*, een meisje van 16 met een ernstige telefoonverslaving. Ze is 5 uur per dag bezig met social media, gamen en Netflix. Maakt geen huiswerk, terwijl ze wel aangeeft dat ze absoluut haar havo-diploma wil halen. Tja, dan moet er wel iets gebeuren.”
Hoe pak je zo’n verslaving aan?
“Ik kijk met haar eerst naar de functie die het gamen en die telefoon speelt in haar leven. Ik vraag haar: wat voel je als je met je telefoon bezig bent? Wat voor gevoel heb je als je aan het gamen bent? Wat levert het je op op korte termijn? Maar ook: wat kost het je allemaal?
Zo krijgt ze inzicht in haar eigen gedrag. Dan wordt duidelijk dat het een vlucht is om maar niet met school bezig te zijn. Ze vindt school verschrikkelijk saai.
Ik kijk ook naar haar familiegeschiedenis. Verslavingsgevoeligheid zit namelijk in de genen en kan dus ook meespelen. In dit geval was een oom vroeger gokverslaafd.”
Hoe werk je vervolgens aan het afkomen van de verslaving?
“Ik leer haar langetermijndenken, en we bouwen stap voor stap haar verslaving af. We werken bijvoorbeeld toe naar een eerste telefoonloze dag. Tijdens die dag houdt ze bij wat de moeilijke momenten zijn. Ik vraag haar: wat deed je in plaats van op je telefoon kijken? Wanneer was het erg lastig? Wat was er juist makkelijk?
Samen kijken we naar alternatieven. Bijvoorbeeld muziek luisteren, sporten, of iets leuks doen met vriendinnen. Zo zorgen we ervoor dat ze haar hoofd leegmaakt.
Deze stappen doorloop ik niet alleen met Sanne, maar ook met andere cliënten van me tijdens hun afkickproces. Al gaat het dan natuurlijk over alcohol, heroïne, blowen of iets anders.”
Iedere verslaving, ieder mens is anders. Hoe bepaal je je aanpak?
“Of ik nou een ouder iemand met een alcoholverslaving begeleid, of een jongere met een wiet- of gameverslaving, we werken altijd met de CRA-methodiek. Die methodiek is wetenschappelijk uitgebreid onderzocht, en bewezen succesvol.
CRA staat voor community reinforcement approach. Het houdt in dat je uitgaat van wat iemand zelf allemaal kan, dat je werkt met kleine meetbare tussendoelen, en dat je niet alleen de verslaving behandelt, maar aandacht hebt voor alle leefgebieden: studie, wonen, werken, sociale vaardigheden, zelfvertrouwen, relaties, familie en vrienden. Het heeft namelijk geen zin om je alleen op de verslaving te focussen, als je de rest van de problemen niet aanpakt. Dan valt iemand namelijk al snel weer terug. En dat willen we juist voorkomen.”
Wat vind je het mooie aan je werk?
“Werken in de zorg voelt als thuiskomen. Ik mag in mijn werk echt de diepte in met wat mensen hebben meegemaakt. Als het iemand lukt zijn verslaving te overwinnen, dan kan ik daar echt van genieten.”
*Sanne is niet de echte naam van het meisje uit dit verhaal. We hebben haar naam en sommige details van haar verslaving aangepast. Zo beschermen we haar privacy.